Суў тамтарыс болған регионымызда оны қәдирлеў ҳәм үнемлеў оғада әҳмийетли мәселе. Өзбекстанда буған турақлы итибар қаратылып, суўғарыў тармақлары оңланбақта, суўды үнемлейтуғын технологиялар енгизилмекте.

Атап айтқанда, 2020-2024-жылларда усы мақсетлерге 60 триллион сум бюджет қаржылары және 622 миллион доллар сырт ел инвестициясы қаратылған. Нәтийжеде, 2020-жылы суўды үнемлейтуғын технологиялар қолланылған майданлар жәми суўғарылатуғын майданларға салыстырғанда 4 процентти қураған болса, 2025-жылға келип бул көрсеткиш 50 процентке жеткен.

Енди бул жумыслардың избе-из даўамы сыпатында, суў ресурсларын басқарыў ҳәм ирригация секторын раўажландырыўдың 2025-2028-жылларға мөлшерленген бағдарламасы ислеп шығылды.

Презентацияда жуўапкерлер онда нәзерде тутылған илажлар ҳаққында мәлимлеме берди.

Бағдарламада суў ресурсларынан ақылға уғрас пайдаланыўға тийкарғы әҳмийет қаратылған. Усы мақсетте 2 мың 551 километр ирригация тармақларыныӊ реконструкцияланыўы белгиленген. Насос станцияларындағы ески үскенелерди үнемлейтуғынына алмастырыў арқалы олардың жыллық электр энергиясынан пайдаланыўын 6,8 миллиард кВт/сааттан 6,2 миллиард кВт/саатқа шекем азайтыў мөлшерленген.

Жерлердиң жағдайы да суўдың жумсалыўында әҳмийетли фактор болып есапланады. Соның ушын бағдарламада суў тәмийнаты төмен болған суўғарылатуғын майданларды 424 мың гектардан 276 мың гектарға шекем азайтыў нәзерде тутылған. Ҳәр қыйлы дәрежеде шорланған ҳәм жер асты суўының қәдди машқалалы болған майданлар да азайтылады. Нәтийжеде пайдаланыўдан шығып кеткен 460 мың гектар жер егиске қайтарылады.

Және 1 миллион 400 мың гектар жерде суўды үнемлейтуғын, соның ишинде, 293 мың гектарда тамшылатып суўғарыў технологиясы енгизиледи. 20 ири объектте қадағалаў-өлшеў үскенелери модернизацияланады.

Суў есабын жүргизиўде инсан факторын азайтыў да әҳмийетли. Бул бағдарда 12 мың мелиоративлик бақлаў қудығында ҳәм 1 мың 750 насоста заманагөй мониторинг жолға қойылады. 12 ири суў хожалығы объекти санлы технологиялар тийкарында автоматластырылған басқарыўға өткериледи.

Улыўма, бағдарлама нәтийжесинде бетон қапламалы каналлардың үлеси ҳәзирги 39 проценттен 47 процентке жетеди. Ирригация тармақларының сапасы артып, шығынлар азаяды. Үнемлеў есабынан быйыл 10 миллиард куб метр, 2028-жылға барып 14 миллиард куб метр суў үнемлениўи күтилмекте.

Мәмлекетимиз басшысы бул усынысларды мақуллап, Өзбекстан Республикасында суў ресурсларын басқарыў ҳәм ирригация секторын раўажландырыўдың 2025-2028-жылларға мөлшерленген бағдарламасын тастыйықлады.

Презентацияда, сондай-ақ, тараўда нәтийжелиликти арттырыў, санластырыў, жеке меншик сектордың қатнасын кеңейтиў бағдарындағы жумыслар ҳаққында да мәлимлеме берилди.

Ҳәзирги күнде ўәлаятлар, районлар ҳәм хожалықлар көлеминдеги 18 мың 755 гидропостты автоматластырыў басланған. Кейинги басқыш атызларға суў бөлистириўши орынларда режелестирилген.

Суў хожалығын санластырыў мәселесине айрықша тоқтап өтилди. Тараўға байланыслы уйымлардағы 11 бағдарламаны интеграциялап, бирден-бир платформа ислеп шығыў, IT-орай ҳәм Жағдайлар орайын шөлкемлестириў бойынша тапсырма берилди. Онда “Өзбеккосмос” имканиятларынан кеңнен пайдаланылады.

5 мың 200 насосты электр ҳәм суў есаплағышлар менен үскенелеў, ири насосларды альтернатив энергияға өткериў ўазыйпасы қойылды. Онда алынатуғын мағлыўматлар санлы платформада жыйналады, суўдың экономикалық нәтийжелилиги талланып барылады.

Бүгинги күнде 2 мың 612 суў объекти мәмлекетлик-жеке меншик шерикликке берилген. Енди ири насослар да жеке меншик секторға бериледи. Олардың ҳәр бири ушын өз алдына тартымлы шәртлер ислеп шығылады.

Өткен жылы районлық ирригация бөлимлери негизинде 159 “Суў жеткерип бериў хызметлери” мәмлекетлик мәкемеси шөлкемлестирилди.

Бул төменги буўынныӊ жумысын жақсылаў мақсетинде енди оларға өз қаржысын еркин бөлистириў ҳуқықын бериў нәзерде тутылмақта.

Тараўда хызметлерди жақсылаў ҳәм нәтийжелиликти тәмийинлеў қәнигелердиң тәжирийбесине де байланыслы. Усы мақсетте 200 орынлық маманлық арттырыў орайын шөлкемлестириў режелестирилмекте.

Президентимиз тараўға байланыслы нормативлик ҳүжжетлерди жетилистириў, суўдан пайдаланыў нәтийжелилигин арттырыў, жәмийетте суўды үнемлеў мәдениятын күшейтиў бойынша көрсетпелер берди.